We bevinden ons midden in een energietransitie waarbij we overgaan van gebruik van fossiele energie naar energie uit hernieuwbare bronnen. Deze overgang legt een enorme druk op het elektriciteitsnet, dat wordt uitgebreid én in de volle breedte verandert. Dankzij de Realtime Interface (RTI) van WAGO kan het elektriciteitsnet optimaal worden benut zonder de limiet te overschrijden, met alle gevolgen van dien.
Het elektriciteitsnet is nooit ontworpen voor de wijze waarop het nu wordt gebruikt, begint Thijs Nugteren van netbeheerder Liander. “We hebben te maken met zowel de transformatie van gas naar elektrisch als met een energiebehoefte die toeneemt als gevolg van andersoortige apparaten, elektrische auto’s, etc. Het elektriciteitsnet is initieel ontworpen voor het centraal opwekken van energie en het distribueren daarvan naar steden en dorpen. Met de vele wind- en zonneparken wordt er ook energie in de haarvaten van het netwerk geïnjecteerd. Verder is ook het gedrag bij huishoudens veranderd, met de elektrische auto, inductie koken en eigen opwek van energie. In de volle breedte verandert dus het gebruik van het elektriciteitsnet en neemt de druk erop alsmaar toe.”
Bouwen, bouwen, bouwen
Het antwoord van netbeheerders daarop: bouwen, bouwen en bouwen. “Het bestaande netwerk wordt verzwaard en uitgebreid”, zegt Thijs die een treffende vergelijking maakt met het wegennet. “Ook daar worden snelwegen verbreed en nieuwe snelwegen aangelegd. Het zijn allemaal langlopende trajecten met vergunningen en vele stakeholders. Daarnaast hebben we nog te maken met een schaarste aan technisch personeel. Kortom, het bouwen gaat zo snel nog niet. En net als met snelwegen, moet je je de vraag stellen: hoeveel rijstroken moet ik aanleggen en wat is nog maatschappelijk verantwoord?”
Mechanische noodrem
Het kan zijn dat er op een gegeven moment file ontstaat en dat er bijvoorbeeld te veel wordt teruggeleverd of afgenomen. Om te voorkomen dat het net overbelast raakt, hebben netbeheerders een aantal mechanismes ingebouwd. Eén van die mechanismes is congestiemanagement. “Dat gebruiken we om als het ware de spits te mijden”, zegt Thijs. “Als we als netbeheerder de ‘file’ vooraf zien aankomen op basis van weersvoorspellingen en historische gegevens, vragen we bepaalde invoeders om wat minder terug te leveren. Daar krijgen ze dan een vergoeding voor, en blijft het net in de lucht. Soms zien we een file (lees: overbelasting) niet aankomen, want zelfs binnen ons kleine landje kan het weertype per 10 kilometer verschillen. Ook bij onvoorziene situaties moeten we ons netwerk beschermen tegen overbelasting, en dat betekende in het verleden dat we klanten moesten afschakelen. Bij een windpark wordt dan de mechanische noodrem aangetrokken. Dat geeft een enorme klap en daar wordt niemand vrolijk van.”
“Bij onvoorziene omstandigheden is het beter om grote invoeders niet af te schakelen, maar de ‘rijstroken’ open te houden met een aangepaste maximumsnelheid”, zegt Thijs. “Dan houden klanten spanning houden én mogen ze als het meezit gedeeltelijk blijven terugleveren.”
Communicatiemiddel
“Via de RTI communiceren wij als netbeheerder aan de invoeder wat hij maximaal mag invoeden op het netwerk. Daarmee houden wij het elektriciteitsnet veilig, en zorgen dat de impact op klanten bij overbelasting minimaal is.”, aldus Thijs.
“Een RTI is niks anders dan een landelijk gestandaardiseerd communicatiemiddel tussen de netbeheerder en de gebruiker van het elektriciteitsnet. Om opnieuw de parallel te maken met het wegennet: een RTI is feitelijk vergelijkbaar met het matrixbord boven de snelweg en dan specifiek bedoeld voor de grotere invoeders op het net. Denk dan aan wind- en zonneparken of partijen met grote batterijen”, legt Thijs uit. “Als het matrixbord op zwart staat, mag de weggebruiker de maximale snelheid rijden. Dat geldt ook voor de invoeders op het net. Zij mogen maximaal invoeden, zoals overeengekomen in hun ATO-contract”.
Nationale standaard
De RTI is een nationale standaard en WAGO heeft in opdracht van Alliander een oplossing ontwikkeld, dat gebruik maakt van bestaande producten. “WAGO heeft de RTI-logica dus ingebouwd in een bestaand product, dat vervolgens uitvoerig is getest en gecertificeerd. Hierbij heeft WAGO een RTI voor zowel de kant van de netbeheerder, als voor de kant van de klant ontwikkeld”
De keus voor WAGO
Thijs: “We hebben vanuit het verleden hele positieve ervaringen met WAGO en wilden in korte tijd een RTI-product voor de kant van Liander ontwikkelen. Daarom hebben wij WAGO benaderd om die ontwikkeling uit te voeren. Onze engineers vanuit Alliander hebben een gemeenschappelijk vocabulaire met de engineers bij WAGO. Ze hebben aan een half woord genoeg, en dat vult elkaar prettig aan. Ze zijn trots op het product, de techniek en het ambacht, en van daaruit worden hele mooie toepassingen ontwikkeld, waarvan de RTI een treffend voorbeeld is.”
